Σκέψεις και αντιδράσεις για τις πρώτες μετονομασίες του νεοσύστατου Βασιλείου, Ιούνιος 1834

Στο Βασιλικό Διάταγμα «περί της διαιρέσεως του Βασιλείου και της Διοικήσεώς του», που δημοσιεύτηκε στις 3/15 Απριλίου 1833, εντοπίζονται οι πρώτες μετονομασίες των επαρχιών και των ομώνυμων πόλεων του νεοσύστατου Ελληνικού Βασιλείου. Με αφορμή τις πρώτες μετονομασίες του νεοσύστατου Βασιλείου η εφημερίδα Σωτήρ του Ναυπλίου, τον Ιούνιο του 1834, δημοσιεύει επιστολή που εστάλη από ανώνυμο αναγνώστη της. Ο συντάκτης της συγχαίρει το «άξιο έργο της Αντιβασιλείας», για την αναγέννηση της Ελλάδας, το οποίο ταύτιζε την αντικατάσταση των βάρβαρων και κακόφωνων τοπωνυμίων με άλλα ελληνικά τοπωνύμια από την «λαμπρή αρχαιότητα». Ο ίδιος, ταυτόχρονα, τόνιζε τις δυσκολίες του εγχειρήματος για τους νομάρχες και τους επάρχους, μιας και το μέγεθος της όλης προσπάθειας ήταν μεγάλο. Γι' αυτό ο συγγραφέας πίστευε ότι η διασάφηση της τοπογραφίας της αρχαίας Ελλάδας και η αντιστοίχισή της με τη γεωγραφία του ελληνικού Βασιλείου δεν θα ήταν εύκολη.

Στο πνεύμα αυτό, ο συντάκτης της επιστολής εφιστούσε την προσοχή στους αρμόδιους και έδινε παραδείγματα των σφαλμάτων που είχαν ήδη πραγματοποιηθεί: η Επαρχία Ολυμπίας στο Νομό Μεσσηνίας δεν ταυτιζόταν γεωγραφικά με την αρχαία Ολυμπία, επιπλέον δε, η πρωτεύουσα της Επαρχίας μετονομάστηκε από Φανάρι σε Παρρασία, από την πόλη που ίσως υπήρξε στα ομηρικά χρόνια, η οποία όμως βρισκόταν περίπου πέντε ώρες μακριά από την σημερινή της τοποθεσία, πιθανότατα δηλαδή σε άλλη Επαρχία. Επιπλέον, θεωρούσε το όνομα Τιπάρηνος, με το οποίο μετονομάστηκαν οι Σπέτσες, περισσότερο βαρβαρικό παρά ελληνικό, υποστηρίζοντας ότι στα χειρόγραφα του Πλινίου συναντάται το Τρικάρηνος, το οποίο όμως αναφερόταν στο νησί που ο Παυσανίας ονόμαζε Τρίκρανα και όχι στις Σπέτσες. Στην Επαρχία της Ναυπλίας μετονομάστηκε σε Επίδαυρο το χωριό Πιάδα, παρότι συνέχιζε να υφίσταται οικισμένος τόπος με το όνομα Επίδαυρος στο χώρο της αρχαίας Επιδαύρου.

Επίσης εξέφραζε τις αντιρρήσεις του σχετικά με τον προσδιορισμό των κατοίκων μιας περιοχής με βάση το όνομά της: πίστευε ότι ήταν λάθος οι κάτοικοι της Οινόης να λέγονται Οινοαίοι και υποστήριζε ότι ορθός ήταν ο όρος Οινοάτης-Οινοάτες. «Τρισβάρβαρο» αποκαλούσε τον προσδιορισμό Τρικαλινός για τους κατοίκους των Τρικάλων Κορινθίας και αντιπρότεινε το Τρικαλεύς, όπως ο κάτοικος των Μεγάρων ήταν ο Μεγαρεύς. Στην επιστολή του αναφερόταν και σε άλλες ενστάσεις που είχε για την ονοματοδοσία και την προσπάθεια ταύτισης της αρχαίας με τη νεότερη γεωγραφία, διευκρινίζοντας όμως πάντα πως ήταν υπέρμαχος της όλης προσπάθειας, η οποία χρειαζόταν μεγαλύτερη προσοχή και περισσότερες γνώσεις. Επιπρόσθετα, στην επιστολή παρουσιάζονταν λάθη και παραλείψεις των αρμοδίων στη διαδικασία συγκρότησης των Επαρχιών και των Δήμων και στην ονοματοδοσία τους, λάθη που δεν διορθώθηκαν. Τονιζόταν πόσο απαραίτητη ήταν η εκλογή ανθρώπων με σχετικές γεωγραφικές γνώσεις ώστε να επιλέξουν σωστά ονόματα και ότι οι βεβιασμένες κινήσεις μπορούσαν να οδηγήσουν σε άστοχα αποτελέσματα.

Ημερομηνία:

21 Ιουνίου 1834

Τόπος:

Ναύπλιο

Πηγή:

Εφημερίς Σωτήρ, αρ.φ. 45, Ναύπλιο, 21 Ιουνίου 1834